تصویب بخش اعظمی از قوانین چاپ مربوط به دو دهه پیش است. زمانی که وجه فرهنگی صنعت چاپ بر دیگر وجوه آن برتری داشت و قانون‌گذار با توجه به نیازهای روز قوانینی را وضع کرده است. اما امروزه و با گذشت بیش از 20 سال از تصویب آخرین آیین‌نامه در هیئت دولت، این قوانین با واقعیات و نیازهای روز متناسب نبوده و با آن بسیار فاصله دارد. امروز چاپ با محوریت بسته‌بندی در حرکت است و برای رسیدن به شرایط ایده آل باید قوانین آن نیز با توجه به تغییر این رویکرد در صنعت چاپ تغییر کند. برای روشن‌تر شدن این موضوع چند مثال می‌آورم:

در دو دهه پیش اکثریت مطلق ماشین‌آلات چاپی که وارد کشور شده در حوزه نشر بوده است. یا برای اینکار ساخته شده بودند و یا توانایی آن را داشتند که چاپ  نشر را نیز انجام دهند. قانون‌گذار از این رو ورود هر گونه ماشین‌ چاپ را منوط به نظر موافق وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داشته است. اما امروز با گسترش صنایع دیگر مثل کاشی‌سازی، حلبی سازی‌(تولید قوطی‌های فلزی بسته‌بندی محصولات غذایی) و ... بخشی قابل توجه‌ای از ماشین آلات وارد شده به کشور در این حوزه است. اما نکته جالب اینجاست که تمام ماشین‌های این چنینی به صرف یدک کشیدن کلمه چاپ باید از وزارت ارشاد مجوز بگیرند. اگر کسی بخواهد ماشین چاپ روی کاشی یا حلب وارد کند، ماشینی که جزء خط تولید آن کارخانه محسوب شده و هیچ چیز دیگر جز کاشی و یا حلب نمی‌تواند چاپ کند، باید از وزارت ارشاد مجوز بگیرد. وزارتخانه‌ای که بدلیل وظایف ذاتی آن کارشناسانش تخصص لازم برای اظهار نظر در خصوص این موضوع را نیز ندارند.

سند چشم‌انداز کشور، ایران را در سال 1404 قدرت برتر منطقه تصویر کرده است. به طبع در حوزه صنعت چاپ نیز این هدف ترسیم شده است. برای رسیدن به این هدف باید سهم عمده‌ای از بازار چاپ منطقه را بتوانیم از آن خود کنیم. برای برآورده شدن این موضوع، علاوه بر سرمایه‌گذاری‌های مناسب و رشد متناسب با نیاز منطقه، باید بحث بازاریابی را نیز بسیار جدی گرفت. اما چالش بزرگ در این حوزه وجود قوانینی است که چاپ برخی محصولات با کاربردهای خاص و یا طرح خاص را ممنوع می‌کند. بخشی از موارد حتی با تعهد صادرات نیز در ایران قابل چاپ نیستند و یا اگر هم چاپ و صادر شوند کافی است تا فلان روحانی در قم و یا فلان آدم در جایی دیگر از این قضیه باخبر شود تا برای وزارت ارشاد معضلات بزرگی ایجاد شود. در این خصوص می‌توان به چاپ لیبل‌های بسته‌بندی مشروب، مجلات زرد خارجی، کالاهای فرهنگی عربی، بسته‌بندی کالاهای تولیدی در آمریکا(محصولات ماکروسافت)، پوسترهای تبلیغاتی هنرپیشه‌ها و خوانندگان هندی، اروپایی و آمریکایی و ... اشاره کرد و این به معنای محروم شدن صنعت چاپ ایران از بخش بزرگ بازار چاپ خاورمیانه است. ایجاد مناطق آزاد صنعت چاپ که واحدهای چاپی مستقر در آن تنها برای صادرات محصول تولید کنند، مشورت و متقاعد کردن علما و مراجع تقلید، توضیح شفاف و برشمردن ضروریات کار برای مجریان دولتی می‌تواند از راه‌های باشد که صنعت چاپ ایران بتواند از این بخش بازار استفاده کند.

دو مثال بالا بخشی از چالش‌های فعلی قوانین حوزه صنعت چاپ است. قوانینی که ضرورت بازنگری آن احساس می‌شود.

چاپخانه طلوع

 نوشته شده توسط:نسیم یوسفی